Dita e madhe e Shkupit është 26 Korriku, kur në atë ditë ndodhi tërmeti i madh i vitit 1963 dhe prej atëherë Shkupi nuk qe më i njëjtë. Një prej epiteteve që mori mandej Shkupi ishte se u shpallë qytet solidariteti, ku 88 kombe nga e gjithë bota ndihmuan për zbutjen e pasojave të tërmetit dhe rindërtimin e qytetit. Prej ndihmave të dalluara ishte edhe ajo e shtetit të Polonisë, ku prej arkitektëve kryesor ishte Adolf Ciborovski (Çiborovski), i cili sipas dëshmisë së arkitektes Mimoza Nestorova-Tomiç ishte vendimtar në shpëtimin e Çarshisë së Shkupit. Arkitetja tregoi se bulldozerët rusë ishin në aksion për ta rrënuar atë dhe po të mos ishte ndërhyrja e Çiborovskit, Çarshia dhe Shkupi nuk do ishin këto që janë sot.
Më poshtë keni linkun e Videos ku Mimoza Nesterova-Tomic tregon detajisht se si ka qenë situata :
Adolf Ciborovski, një arkitekt polak, erdhi në Shkup në një kohë kur qyteti ishte i shkatërruar dhe nevojitej një rindërtim i madh. Ai kuptoi rëndësinë historike dhe kulturore të Çarshisë së Shkupit dhe vendosi që kjo pjesë e qytetit të ruhej dhe të restauruar. Çiborovski, në bashkëpunim me arkitektë dhe urbanistë të tjerë, përgatiti një plan që jo vetëm do të rindërtonte zonën e prekur, por do të ruante trashëgiminë dhe identitetin e saj.
Gjatë këtij procesi, Ciborovski u përball me sfida të shumta. Bulldozerët rusë ishin tashmë në aksion për të shkatërruar Çarshinë, duke menduar se një rindërtim i plotë do të ishte zgjidhja më e lehtë. Mirëpo, Ciborovski këmbënguli që Çarshia të mbrohej. Ai bëri thirrje ndërkombëtare dhe lokale për ndihmë dhe mbështetje, duke argumentuar se ruajtja e kësaj pjese të rëndësishme të historisë ishte thelbësore për identitetin e Shkupit.
Me ndihmën e Ciborovskit, u krijua një plan për restaurimin dhe ruajtjen e ndërtesave historike të Çarshisë. Ky plan përfshinte përdorimin e materialeve origjinale dhe teknikave tradicionale për të siguruar që ndërtesat të ruanin autenticitetin e tyre historik. Restaurimi i Çarshisë jo vetëm që ruajti një pjesë të rëndësishme të trashëgimisë kulturore të Shkupit, por gjithashtu kontribuoi në ringjalljen ekonomike dhe sociale të zonës.
Sipas njohurive tona, është ndërmarrë një iniciativë për nderim të figurës së tij, duke nderuar kështu përjetësisht kontributin e jashtëzakonshëm të Ciborovskit në shpëtimin dhe restaurimin e kësaj pjese të çmuar të Shkupit.
Në vitet që pasuan, Çarshia e Shkupit u bë një simbol i qëndrueshmërisë dhe solidaritetit ndërkombëtar. Ajo u shndërrua në një qendër të rëndësishme tregtare dhe kulturore, duke tërhequr vizitorë nga e gjithë bota dhe duke luajtur një rol të rëndësishëm në jetën e përditshme të qytetarëve të Shkupit.
Adolf Ciborovski mbetet një figurë e nderuar në historinë e Shkupit. Përpjekjet e tij për të shpëtuar Çarshinë janë një dëshmi e rëndësisë së ruajtjes së trashëgimisë kulturore dhe e fuqisë së bashkëpunimit ndërkombëtar në kohë krizash. Trashëgimia e tij vazhdon të jetojë në rrugët dhe ndërtesat e Çarshisë së Shkupit, duke kujtuar gjithmonë se sa e rëndësishme është të ruajmë të kaluarën për të ndërtuar një të ardhme më të mirë.
Sipas njohurive tona, është ndërmarrë një iniciativë për nderim të figurës së tij, duke nderuar kështu përjetësisht kontributin e jashtëzakonshëm të Ciborovskit në shpëtimin dhe restaurimin e kësaj pjese të çmuar të Shkupit.
