Pajisje që kthen mendimet në fjalë – Si funksionon?

Një teknologji inovative “ndërfaqe truri–kompjuter” (brain‑computer interface, BCI) ka arritur të njohë fjalët që një person mendon dhe t’i shndërrojë në të folur — me kusht që personi të ketë dhënë më parë pëlqimin.

Në një studim të ri nga Universiteti Stanford, që duket si skenar shkencor-fantastik, studiuesit regjistruan dhe deshifruan “zërin e heshtur” brenda kokës tonë — mendimet tona — në kohë reale. Më tej, ata trajnuan sisteme me Inteligjencë Artificiale që arrijnë të dallojnë me saktësi të menduarit dhe t’i identifikojnë në një mjedis të kontrolluar.

Sipas studiuesve, këto zbulime po përgatisin terrenin për forma të reja komunikimi për njerëz me paaftësi të mëdha motorike apo me vështirësi në të folur. Në të ardhmen, ideale do të ishte që mendimet e brendshme të shndërroheshin në të folur, duke mjaftuar që përdoruesi “me mendje të thotë” një fjalë‑çelës, e cila aktivizon sistemin.

Teknologjia inovative është vetëm një shembull tjetër i pajisjeve BCI, pra të atyre sistemëve që lejojnë komunikim të drejtëpërdrejtë nga truri me një kompjuter, duke anashkaluar rrugët tradicionale fizike të trupit (si zëri apo lëvizja).

Sensorë të zhvilluar në zona specifike të trurit, të cilët janë më parë implantuara te katër persona me paralizë të rëndë për shkak të sklerozës laterale amiyotrofike (SLA) ose pas një goditjeje në tru, u shfrytëzuan në studim. Studiuesit i kërkuan pjesëmarrësve ose të përpiqeshin të flisnin zëshëm, ose thjesht të mendonin disa fjalë, ndërsa në të njëjtën kohë analizoheshin aktivitetet trunore.

Për të siguruar privatësinë dhe kontrollin e plotë nga përdoruesi, është krijuar një mekanizëm i rëndësishëm sigurie: një “kod mental” aktivizues. Pajisja mbetet e çaktivizuar derisa përdoruesi të “mendojë” një fjalë‑çelës paraprake. Në këtë mënyrë evitohen rrjedhjet e mendimeve që ai/ajo nuk dëshiron t’i ndajë.

Studiuesit besojnë se në të ardhmen pajisje të tjera me më shumë sensorë dhe modele algoritmike më të avancuara do të arrijnë saktësi dhe natyrshmëri edhe më të madhe në komunikim. /noa.al