Ueb-faqja zyrtare e Qeverisë së Maqedonisë së Veriut, vlada.mk, tashmë ka pamje të re, por me përmbajtje të kufizuar dhe mungesë të dukshme transparence institucionale. Në portal nuk gjenden të dhëna për qeveritë e kaluara, mungon arkivi, procesverbalet nuk janë për të gjitha seancat sidomos në gjuhën shqipe, ndërsa publikimet janë të përqendruara vetëm në aktivitetet aktuale. Një tjetër problem është se versioni shqip nuk është gjithmonë i përditësuar njësoj si ai maqedonisht, gjë që krijon pabarazi në qasjen ndaj informacionit. Portali është i mbushur me lidhje që çojnë në ueb-faqe të tjera, por duket shumë më i komplikuar se portali paraprak. Për shembull seancat e Qeverisë në faqen e vjetër gjendeshin më lehtë, ishin më lehtë të dukshme, ndërsa në këtë version të nevojitet pak “orvatje” për t’i gjetur, shkruan Portalb.mk.
Nga ajo që arritëm të analizojmë, konstatuam se nuk ka të dhëna ose arkiv për qeveritë e kaluara: raportet e tyre, përbërjet e kabinetit, vendimet e miratuara në seanca, si dhe proces‑verbalet e mbledhjeve janë mungues ose jo‑qasshme për publikun. Kjo krijon një boshllëk të dukshëm në transparencën institucionale, pasi qytetarët dhe studiuesit nuk kanë mundësi të konsultojnë historikun e vendimmarrjes qeveritare dhe të vlerësojnë aktivitetin e qeverive të mëparshme.
Mungesa e një arkivi të tillë gjithashtuvështirëson kontrollin publik dhe llogaridhënien, duke ulur mundësinë e qytetarëve që të kuptojnë zhvillimet institucionale gjatë viteve të kaluara. Për më tepër, pa këto të dhëna, krijohet një perceptim i dobët për transparencën dhe profesionalizmin e portalit, pasi një faqe zyrtare qeveritare duhet të jetë jo vetëm burim informacioni aktual, por edhe një arkiv historik i besueshëm për vendimmarrjet e mëparshme. Kjo mungesë nënvizon nevojën për strukturim dhe publikim të dokumenteve historike, duke përfshirë proces‑verbalet, raportet vjetore dhe vendimet kryesore të qeverive të kaluara, në mënyrë që qytetarët të kenë qasje të plotë në informacionin publik dhe historik.
Nuk dihet nëse qeveria aktuale ka plan të rikthejë ose publikojë arkivat e qeverive të kaluara,duke lënë kështu një boshllëk në historikun e vendimmarrjes dhe transparencën institucionale. Pa një vendim të qartë për rikthimin e këtyre të dhënave, qytetarët dhe studiuesit mbeten pa mundësi të plotë për të ndjekur aktivitetin e mëparshëm qeveritar.
Versioni në gjuhën shqipe i ueb-faqes së Qeverisënuk është i përditësuar në të njëjtën mënyrë si në maqedonisht, sidomos pjesa e ballinës. Kur bëhet fjalë pastaj për pjesët tjera, ka shumë mangësi.
Në Meny, në pjesën:
“Prioritetet strategjike dhe programi“ nuk ka të dhëna në: “Programi i punës“, “Planet prioritare të reformës” në maqedonisht ka dy dokumente, në shqip vetëm një. Rubrika “Planet e përfunduara” është në të dyja gjuhët. “Plani Strategjik i Sekretariatit të Përgjithshëm” është bosh në shqip, ndërsa në maqedonisht ka dy dokumente brenda. Rubrika “Strategjitë kombëtare” është u mbushur me dokumente në të dyja gjuhët.
Në Meny, në pjesën:
“Presidenti i Qeverisë “– Është e plotësuar në të dyja gjuhët. Zyra e Kryeministrit– Është i plotësuar në të dyja gjuhët, por dokumentet në versionin shqip janë vetëm në maqedonisht. Përbërja e Qeverisë – Është i plotësuar në të dyja gjuhët. Ministritë – Është i plotësuar në të dyja gjuhët. ZPPP – Është i plotësuar vetëm në versionin maqedonisht, në shqip është bosh. Komisionet – I plotësuar edhe në shqip por në mënyrë gjysmake. Autoritete të lidhura – I plotësuar pjesërisht. Koordinatorët Kombëtarë – I paplotësuar në të dyja gjuhët.
Edhe në këtë version të ri të ueb-faqes vazhdon avazi me mungesën e procesverbaleve. Ata që mungojnë më shumë, janë si gjithmonë në gjuhën shqipe. Derisa në versionin maqedonisht procesverbali i fundit është më 29 tetor, ai në shqip është më 16 shtator. Në versionin shqip mungojnë plot 10 procesverbale. Sa i përket procesverbaleve më të vjetra, mungojnë në të dyja gjuhët.
Portalb.mk kërkoi nga Qeveria se pse në versionin e ri të faqes zyrtare janë hequr ose nuk janë më të qasshme të dhënat dhe arkivat e qeverive të kaluara, përfshirë raportet, përbërjet e kabinetit dhe procesverbalet e seancave duke krijuar kështu një boshllëk serioz në transparencën dhe kujtesën institucionale të shtetit, si dhe a ka Qeveria plan konkret për rikthimin publik të këtyre dokumenteve historike, dhe në çfarë afati do të realizohet kjo? Nga Qeveria shtuan se nuk është hequr asnjë përmbajtje (edhe pse vëzhgimi ynë tregoi të kundërtën) dhe se po zhvillohet një proces migrimi i sistemit
“Lidhur me pyetjet tuaja, dëshirojmë të theksojmë se asnjë përmbajtje nuk është hequr nga faqja e internetit e Qeverisë. Një proces migrimi i sistemit është duke u zhvilluar aktualisht, i cili do të përfundojë brenda javës së ardhshme”, thuhet në përgjigjen e Qeverisë.
Printscreen nga ueb-faqja e Qeverisë, vlada.mk
Printscreen nga ueb-faqja e Qeverisë, vlada.mk
Ndryshe, Qeveria aktuale është përballur me kritika, pasi nuk i publikon në kohë procesverbalet as në maqedonisht, aq më pak edhe në shqip. Portalb.mk analizoi uebfaqen e Qeverisë gjatë muajit qershor, ku vetëm një procesverbal ishte publikuar në shqip, dhe ai mbante datën 11 korrik 2024. Seancat e qeverisë, në versionin shqip të uebfaqes ishin madje në maqedonisht, tek-tuk me ndonjë informatë në shqip, por përsëri me mungesë të procesverbaleve.
Përndryshe, në rast të mos zbatimit të Ligjit për Gjuhët parashikohen gjoba materiale për institucionet dhe për individë fizikë. Mirëpo sanksionet të tilla asnjëherë nuk shqiptohen. Pra, ligjet ekzistojnë vetëm në letër.
Neni 22
(1) Gjobë në shumë prej 4.000 deri në 5.000 euro në kundërvlerë me denarë për kundërvajtje do t’u shqiptohet organeve të theksuara në nenin 1 paragrafi (3), nenin 2 paragrafi (3), si dhe të gjitha institucioneve tjera për mosrespektimin e dispozitave të këtij ligji.
(2) Gjobë në shumë prej 30% të gjobës së përcaktuar do t’i shqiptohet personit zyrtar dhe personit përgjegjës në organet nga paragrafi 1 i këtij neni.
Kujtojmë se Qeveria e kaluar e Maqedonisë së Veriut, neglizhente ndaj gjuhës shqipe ishte edhe gjatë pandemisë së Koronavirusit. Në ueb-faqen zyrtare të Qeverisë të dhënat në gjuhën shqipe në disa raste nuk figuronin aspak e në disa raste nuk ishin të kompletuara ose nuk ishin të plotësuara dhe të përditësuara.
