Në zgjedhjet lokale të vitit 2025 në Maqedoninë e Veriut, vetëm katër gra u zgjodhën kryetare komunash, duke shënuar rritje të vogël krahasuar me zgjedhjet e vitit 2021 ku u zgjodhën vetëm dy. Asnjë grua shqiptare nuk u kandidua për kryetare komune. Shoqëria civile vazhdon të alarmojë për këtë nënpërfaqësim, shkruan Portalb.mk. 

Zgjedhjet lokale 2025 nxorën katër gra fituese.

Në rrethin e parë Beti Stamenkovska Trajkovska nga VMRO-DPMNE, u zgjodh kryetare e Komunës së Kisella Vodës.

Ndërsa në rrethin e dytë, mandatin e dytë e siguroi Sonja Stamenkova nga LSDM në Komunën Makedonska Kamenicës, ndërsa nga VMRO-DPMNE Marija Naceva fitoi në Komunën e Negotinës kurse Natalia Dimitrieva në Komunën e Demir Kapisë.

Sipas të dhënave nga Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve këto zgjedhje nga 315 kandidatë për kryetarë komunash, vetëm 32 ishin gra, asnjëra prej tyre nuk ishte shqiptare.

Në anën tjetër situata qëndroi më mirë te listat për këshilltarë komunalë, por kjo për shkak të kuotave ku në çdo tre kandidatë një duhet të jetë grua. Nga 10.598 kandidatë për këshilltarë 5.822 ishin burra dhe 4.776 gra.

Përfaqësimi i grave në politikë, dhe sfidat në Maqedoninë e Veriut 

Drejtoresha e Institutit për Lidership dhe Politika Publike, Pranvera Kasami, për Portalb.mk tha se rezultati nuk është befasi. “Kur nuk kemi kandidate gra, nuk mund të kemi as të zgjedhura”, sipas saj shqetësuese është se ky problem po thellohet më shumë në vend.

Pranvera Kasami. Foto: Fisnik Xhelili/Portalb.mk

“Së pari, sepse çështja e përfaqësimit gjinor nuk është më pjesë e agjendave politike, dhe së dyti, sepse nuk i kushtohet as vëmendja më minimale publike. Kjo mungesë përfaqësimi sjell jo vetëm dominim të plotë të burrave në vendimmarrje, por edhe një largim të dukshëm nga parimet themelore të demokracisë, barazisë dhe përfaqësimit. Ne duhet ta shohim këtë jo si çështje numrash apo përqindjesh, por si një çështje të cilësisë së qeverisjes. Ka shumë gra të afta që mund t’i jepnin vendit kontribut të jashtëzakonshëm – shpesh edhe më të thellë se burrat në të njëjtat pozita. Në këtë kuptim, mungesa e tyre përbën regres të qartë për demokracinë dhe vlerat evropiane. Edhe më shqetësuese është fakti se, në një skenë publike të mbushur me “probleme më të mëdha”, kjo temë është zhdukur thuajse tërësisht nga diskursi politik dhe shoqëror”, tha Kasami. 

Aktivistja Liridona Beqiri thotë se sot të jesh grua mendje hapur, aktive dhe e zëshme nuk është çështje mode, por domosdoshmëri, dhe se ky është një akt i heshtur rebelimi me klas. 

Liridona Beqiri. Foto nga arkivi i saj personal

“Në fushën politike, gruaja në Maqedoni përballet me sfidën e një sistemi ku zëri i saj shpesh ngatërrohet në jehonën e maskilistëve dhe interesave të ngurta. Përfaqësimi i saj është më shumë një detyrim formal sesa një reflektim i fuqisë së vërtetë dhe ndikimit që ajo mund të ketë. Sistemi politik është ende një bastion i rezistencës ndaj pranisë së tyre të denjë, ku rrugët drejt pushtetit janë të bllokuara nga interesa të ngushta dhe mentalitete të vjetruara. Duke marrë parasysh qe statusi i grave në shoqëritë bashkëkohore vlerësohet si një nga indikatoret kyç për qeverisje të mirë dhe në përgjithësi si kusht i demokracisë liberale, bindshëm them se si shoqëri dhe si shtet kemi dështuar në mënyrë konstante, duke reflektuar trendin global për rritje të mosbesimit në barazinë gjinore”, tha Beqiri.

Ajo theksoi se politika në këtë aspekt ka humbur kredibilitet si klasë politike dhe mungon vetë reflektimi.

“ Jemi në rrethana kontradiktore, ku politikanët herë shfaqen si radikalë, herë si të moderuar, duke treguar moral të dyfishtë. Shoqëria jonë ka nevoje për integrim masiv te grave ne vendimmarrje sepse prania e saj ka ndikim unifikues. Dominimi absolut i meshkujve dhe dëlirësia e tyre për pushtet absolut dhe normat shoqërore, ndikojnë që gratë te ballafaqohen me kufizime ne lirinë e tyre ideologjike, sociale dhe kreative, edhe pse me pak të shprehura por ekzistojnë. Gratë në shoqërinë tonë rrethohen nga dominimi i mentalitetit që në thelb është konservator dhe jo liberal”, shtoi ajo. 

Kujtojmë se në zgjedhjet e kaluara lokale në 2021 vetëm dy gra u zgjodhën për kryetare komunash, Danella Arsovska në Qytetin e Shkupit dhe Zhaklina Jovanovska në Staro Nagoriçan. 

Në zgjedhjet lokale të vitit 2017 rezultati ishte më i mirë, gjashtë gra u zgjodhën për kryetare komunash.

RMV-ja nuk qëndron mirë me përfaqësimin e grave as në ekzekutiv. Nga 24 ministra, vetëm 3 janë gra, asnjëra shqiptare. 

Në Kuvend situata qëndron më mirë për shkak të kuotave, ku nga 120 deputetë mbi 40 janë gra.

Maqedonia e Veriut në vitin 2024 për herë të parë në histori zgjodhi për presidente një grua, Gordana Siljanovska Davkovën.